تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی و کاشت بر رطوبت خاک و عملکرد گلرنگ در تناوب با گندم در مناطق دیم

عملیات خاک‌ورزی با هدف بهبود شرایط جوانه‌زنی، تسهیل توسعه ریشه و نهایتاً بهبود رشد گیاه و افزایش عملکرد انجام می­شود. این تحقیق برای بررسی تاثیر روش‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد گلرنگ در شرایط دیم آذربایجان‌شرقی به مدت 3 سال زراعی اجرا گردید. این تحقیق با 4 تیمار و 4 تکرار بر اساس طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در خاک با بافت لوم رسی با چهار تیمار:  :T1شخم با گاوآهن برگردان­دار به عمق 20 سانتی‌متر در پاییز + دست‌پاشی کود و بذر و پوشانیدن با هرس بشقابی در بهار (شاهد)، :T2 کاشت مستقیم با خطی‌کار در بهار، ‍‍T3 : استفاده از خاک هم­زن در پاییز و کاشت با خطی‌کار در بهار، :T4 شخم با گاوآهن قلمی در پاییز + استفاده از هرس بشقابی در پاییز + کاشت با خطی‌کار در بهار انجام گرفت. نتایج حاصله گویای تاثیر معنی‌‌دار تیمارهای خاک­ورزی بر رطوبت و جرم مخصوص ظاهری خاک و پیامد آن بر عملکرد گلرنگ در شرایط دیم بود. بیشترین عملکرد دانه گلرنگ با میانگین 929/0 تن در هکتار مربوط به تیمار  T4و کمترین عملکرد دانه به میزان 564/0 تن در هکتار مربوط به تیمارT1 (شاهد) بود. بر مبنای نتایج همبستگی ساده، ارتفاع بوته و تعداد غوزه در بوته به عنوان عوامل با حداکثر تاثیرگذاری در این افزایش عملکرد شناخته شدند. جرم مخصوص ظاهری خاک و رطوبت وزنی خاک نیز از تیمارهای خاک­ورزی متاثر شده و تغییرات معنی­داری را در سطح 1 درصد نشان دادند. به طوری که در عمق 30-0 سانتی متری کمترین مقدار جرم مخصوص ظاهری (158/1 گرم بر سانتی­متر مکعب) و بیشترین میزان رطوبت وزنی خاک به میزان 76/23 و 56/20 درصد به ترتیب در مراحل ساقه­دهی و غوزه­دهی کامل گلرنگ در تیمار T4مشاهده گردیدند، در حالی­که بیشترین جرم مخصوص ظاهری (259/1 گرم بر سانتی­متر مکعب) و کمترین مقادیر درصد رطوبت وزنی خاک 96/20 و 13/18 به ترتیب در مراحل فوق به تیمار  T1تعلق داشت.